Thực hiện Chương trình phối hợp số 1258/CTPH-BTP-BTTUBTƯMTTQVN ngày 24/4/2009 giữa Bộ Tư pháp và Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Tổ quốc Việt Nam về tăng cường thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở. Sở Tư pháp và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã ký kết Chương trình phối hợp số 02/CTPH-MTTQ-STP ngày 26/01/2011 về nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và hòa giải ở cơ sở, giai đoạn 2011-2015; Chương trình phối hợp số 01/CTPH-STP-MTTQ-HPN ngày 26/7/2017 về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở và trợ giúp pháp lý giai đoạn 2017-2022.
Trên cơ sở Chương trình phối hợp, hàng năm Sở Tư pháp chủ động phối hợp với Báo Yên Bái, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh thực hiện các chuyên mục phổ biến, giáo dục pháp luật. Định kỳ mỗi tháng thực hiện 01 chuyên mục “Pháp luật với cuộc sống” trên sóng truyền hình, 04 chuyên mục trên sóng phát thanh, giai đoạn 2009-2018 đã thực hiện được 110 chuyên mục trên sóng truyền hình, 440 chuyên mục trên sóng phát thanh. Thực hiện 02 chuyên mục “Đời sống và Pháp luật” trên Báo Yên Bái/tháng, giai đoạn 2009-2016 đã thực hiện 180 chuyên mục trên Báo Yên Bái, với trên 300 tin, bài, hình ảnh phong phú, sinh động (năm 2017-2018 thực hiện 01 chuyên trang trên Báo Yên Bái/năm). Việc tuyên truyền trên Đài Truyền thanh - Truyền hình cấp huyện và hệ thống loa truyền thanh ở cơ sở được thực hiện đều đặn hàng tuần với thời lượng 5 - 10 phút. Tổ chức 26 hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ cho 4.384 lượt hòa giải viên cơ sở; 17 đợt tuyên truyền pháp luật chuyên đề cho 1.254 lượt thành viên Ban Mặt trận Tổ quốc cơ sở. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, Sở Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức các Hội thi “Hòa giải viên giỏi tỉnh Yên Bái năm 2010”, Hội thi “Hòa giải viên giỏi tỉnh Yên Bái năm 2014”, cuộc thi viết “Tìm hiểu Hiến pháp năm 2013”, cuộc thi viết “Tìm hiểu Luật Phòng, chống bạo lực gia đình” năm 2011…; cấp huyện phối hợp tổ chức nhiều cuộc thi bằng hình thức sân khấu hóa như thi Tìm hiểu Luật Giao thông đường bộ; Luật Cư trú; Luật Hòa giải ở cơ sở; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật Bình đẳng giới…cho 7.296 lượt người tham gia…Nhằm chủ động cung cấp tài liệu tuyên truyền cho cấp huyện và cơ sở, Sở Tư pháp đã tăng cường biên soạn và phát hành các loại tài liệu như Bản tin Tư pháp, các loại tờ gấp, sách hỏi đáp ...phát hành 04 số Bản tin Tư pháp/năm với số lượng 1.000 cuốn/số, đồng thời cấp phát gần 3.000 cuốn sổ tay theo dõi công tác hòa giải ở cơ sở. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện lồng ghép tuyên truyền, phổ biến pháp luật trên 10.000 buổi, hội nghị tuyên truyền, phối hợp lồng ghép qua các buổi họp, sinh hoạt thôn, bản, tổ dân phố để vận động thực hiện hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư, vào các phong trào “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” các lễ hội văn hóa truyền thống cho trên 600.000 lượt người tham dự v.v... Phối hợp thành lập 21 mô hình Câu lạc bộ pháp luật để đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền như Câu lạc bộ Phụ nữ với kiến thức pháp luật, Câu lạc bộ Nông dân với pháp luật, Câu lạc bộ Cựu chiến binh, Mặt trận Tổ quốc với kiến thức pháp luật, Câu lạc bộ Tuổi trẻ phòng, chống tội phạm… Về hoạt động hòa giải ở cơ sở, các hòa giải viên đã phát huy được sức mạnh đoàn kết cũng như tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng dân cư, giai đoạn 2009 đến tháng 6/2018, các tổ hòa giải đã thụ lý 19.025 vụ, việc trong đó hòa giải thành 16.867 vụ, việc đạt tỷ lệ 88,6%.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, luôn gắn chặt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với các phong trào, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Toàn dân tham gia quản lý, giáo dục, phòng ngừa thanh thiếu niên, học sinh phạm pháp và mắc các tệ nạn xã hội”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, phong trào thi đua “Yên Bái chung sức xây dựng nông thôn mới”, Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” và các phong trào khác nhằm gắn công tác hòa giải ở cơ sở với nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội của địa phương, đưa kết quả thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở thành một tiêu chí trong đánh giá thực hiện các phong trào, cuộc vận động, góp phần động viên, tôn vinh, nhân rộng các mô hình, điển hình về hòa giải ở cơ sở. Tích cực phối hợp với chính quyền vận động nhân dân giải quyết các tranh chấp, mâu thuẫn trong gia đình, khu dân cư bằng biện pháp hòa giải, khuyến khích những thành viên của gia đình và những cá nhân có uy tín, có chuyên môn và kinh nghiệm hòa giải tham gia tổ hòa giải. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng kế hoạch giám sát, lồng ghép giám sát việc thực hiện pháp luật về hòa giải ở cơ sở. Trong những năm qua, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã phối hợp tổ chức tuyên truyền 6.047 buổi tuyên truyền cho 358.480 người. Phối hợp tổ chức tập huấn tuyên truyền cho 233 trưởng ban công tác mặt trận tổ quốc, tổ trưởng tổ hòa giải. Tổ chức điểm chỉ đạo tại 9/9 huyện, thị xã, thành phố cho cán bộ Đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể. Phát 13.227 tờ rơi, tờ gấp pháp luật cho các tổ chức đảng, đoàn thể. Xây dựng 121 mô hình xã, phường, thị trấn, tổ dân phố không có tội phạm, người nghiện ma túy. Đặc biệt trong năm 2015, 2016 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã phối hợp xây dựng 8 mô hình điểm vận động nhân dân chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư tại thôn Trung Tâm, thôn Bến Đền huyện Văn Yên, xã Kiên Thành huyện Trấn Yên, Khu dân cư Nguyễn Đức Cảnh, khu dân cư Quyết Tâm phường Đồng Tâm; khu dân cư Yên Ninh 7, Yên Ninh 8 Phường Yên Thịnh thành phố Yên Bái…Thông qua các hoạt động đó đã có nhiều mô hình hoạt động hiệu quả như xã Nghĩa Phúc thị xã Nghĩa Lộ, các xã Tân Lập, Khai Trung huyện Lục Yên; phường Nguyễn Thái Học, phường Đồng Tâm thành phố Yên Bái, xã Đại Đồng huyện Yên Bình…Thường xuyên củng cố và duy trì hoạt động của 1.984 tổ an ninh nhân dân. Tổ chức cho các hộ gia đình và cán bộ, công chức ký cam kết thực hiện “5 không”, gồm: không để gia đình, họ hàng, làng bản đói nghèo, không để chuồng trâu, bò, lợn, gà gần nhà, mỗi nhà có hố phân hợp vệ sinh môi trường, không tái trồng cây thuốc phiện, không cho con cưới vợ, gả chồng khi chưa đến tuổi kết hôn. Hàng năm có 148.987/203.948 hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa; có 1.205/1.944 khu dân cư đạt tiêu chuẩn khu dân cư văn hóa, có 1.154/2.303 làng, bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa; có 1.050/1.345 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa.
Có thể khẳng định rằng, thông qua việc thực hiện Chương trình phối hợp, đã chuyển tải được rất nhiều các văn bản, nội dung liên quan trực tiếp đến đời sống của cán bộ và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh, qua đó công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nói chung đã có những chuyển biến rõ rệt, góp phần vào việc nâng cao ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là công tác hòa giải ở cơ ở đã có sự phối hợp chặt chẽ giữa hai ngành, công tác này đã phát huy hiệu quả tích cực tại cơ sở, hòa giải không chỉ là giải quyết các mẫu thuẫn, tranh chấp mà còn là một hình thức phát huy dân chủ ở cơ sở nên đã thu hút được sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội và của mọi người dân. Những vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong dân cư đã được giải quyết kịp thời, không để những mâu thuẫn tranh chấp đơn giản trở thành phức tạp./.
Hoàng Anh
Thực hiện Chương trình phối hợp số 1258/CTPH-BTP-BTTUBTƯMTTQVN ngày 24/4/2009 giữa Bộ Tư pháp và Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Tổ quốc Việt Nam về tăng cường thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở. Sở Tư pháp và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã ký kết Chương trình phối hợp số 02/CTPH-MTTQ-STP ngày 26/01/2011 về nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và hòa giải ở cơ sở, giai đoạn 2011-2015; Chương trình phối hợp số 01/CTPH-STP-MTTQ-HPN ngày 26/7/2017 về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở và trợ giúp pháp lý giai đoạn 2017-2022.Trên cơ sở Chương trình phối hợp, hàng năm Sở Tư pháp chủ động phối hợp với Báo Yên Bái, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh thực hiện các chuyên mục phổ biến, giáo dục pháp luật. Định kỳ mỗi tháng thực hiện 01 chuyên mục “Pháp luật với cuộc sống” trên sóng truyền hình, 04 chuyên mục trên sóng phát thanh, giai đoạn 2009-2018 đã thực hiện được 110 chuyên mục trên sóng truyền hình, 440 chuyên mục trên sóng phát thanh. Thực hiện 02 chuyên mục “Đời sống và Pháp luật” trên Báo Yên Bái/tháng, giai đoạn 2009-2016 đã thực hiện 180 chuyên mục trên Báo Yên Bái, với trên 300 tin, bài, hình ảnh phong phú, sinh động (năm 2017-2018 thực hiện 01 chuyên trang trên Báo Yên Bái/năm). Việc tuyên truyền trên Đài Truyền thanh - Truyền hình cấp huyện và hệ thống loa truyền thanh ở cơ sở được thực hiện đều đặn hàng tuần với thời lượng 5 - 10 phút. Tổ chức 26 hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ cho 4.384 lượt hòa giải viên cơ sở; 17 đợt tuyên truyền pháp luật chuyên đề cho 1.254 lượt thành viên Ban Mặt trận Tổ quốc cơ sở. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến qua các cuộc thi tìm hiểu pháp luật, Sở Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức các Hội thi “Hòa giải viên giỏi tỉnh Yên Bái năm 2010”, Hội thi “Hòa giải viên giỏi tỉnh Yên Bái năm 2014”, cuộc thi viết “Tìm hiểu Hiến pháp năm 2013”, cuộc thi viết “Tìm hiểu Luật Phòng, chống bạo lực gia đình” năm 2011…; cấp huyện phối hợp tổ chức nhiều cuộc thi bằng hình thức sân khấu hóa như thi Tìm hiểu Luật Giao thông đường bộ; Luật Cư trú; Luật Hòa giải ở cơ sở; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật Bình đẳng giới…cho 7.296 lượt người tham gia…Nhằm chủ động cung cấp tài liệu tuyên truyền cho cấp huyện và cơ sở, Sở Tư pháp đã tăng cường biên soạn và phát hành các loại tài liệu như Bản tin Tư pháp, các loại tờ gấp, sách hỏi đáp ...phát hành 04 số Bản tin Tư pháp/năm với số lượng 1.000 cuốn/số, đồng thời cấp phát gần 3.000 cuốn sổ tay theo dõi công tác hòa giải ở cơ sở. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên thực hiện lồng ghép tuyên truyền, phổ biến pháp luật trên 10.000 buổi, hội nghị tuyên truyền, phối hợp lồng ghép qua các buổi họp, sinh hoạt thôn, bản, tổ dân phố để vận động thực hiện hương ước, quy ước ở cộng đồng dân cư, vào các phong trào “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” các lễ hội văn hóa truyền thống cho trên 600.000 lượt người tham dự v.v... Phối hợp thành lập 21 mô hình Câu lạc bộ pháp luật để đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền như Câu lạc bộ Phụ nữ với kiến thức pháp luật, Câu lạc bộ Nông dân với pháp luật, Câu lạc bộ Cựu chiến binh, Mặt trận Tổ quốc với kiến thức pháp luật, Câu lạc bộ Tuổi trẻ phòng, chống tội phạm… Về hoạt động hòa giải ở cơ sở, các hòa giải viên đã phát huy được sức mạnh đoàn kết cũng như tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng dân cư, giai đoạn 2009 đến tháng 6/2018, các tổ hòa giải đã thụ lý 19.025 vụ, việc trong đó hòa giải thành 16.867 vụ, việc đạt tỷ lệ 88,6%.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, luôn gắn chặt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với các phong trào, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Toàn dân tham gia quản lý, giáo dục, phòng ngừa thanh thiếu niên, học sinh phạm pháp và mắc các tệ nạn xã hội”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, phong trào thi đua “Yên Bái chung sức xây dựng nông thôn mới”, Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” và các phong trào khác nhằm gắn công tác hòa giải ở cơ sở với nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội của địa phương, đưa kết quả thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở thành một tiêu chí trong đánh giá thực hiện các phong trào, cuộc vận động, góp phần động viên, tôn vinh, nhân rộng các mô hình, điển hình về hòa giải ở cơ sở. Tích cực phối hợp với chính quyền vận động nhân dân giải quyết các tranh chấp, mâu thuẫn trong gia đình, khu dân cư bằng biện pháp hòa giải, khuyến khích những thành viên của gia đình và những cá nhân có uy tín, có chuyên môn và kinh nghiệm hòa giải tham gia tổ hòa giải. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng kế hoạch giám sát, lồng ghép giám sát việc thực hiện pháp luật về hòa giải ở cơ sở. Trong những năm qua, Mặt trận Tổ quốc các cấp đã phối hợp tổ chức tuyên truyền 6.047 buổi tuyên truyền cho 358.480 người. Phối hợp tổ chức tập huấn tuyên truyền cho 233 trưởng ban công tác mặt trận tổ quốc, tổ trưởng tổ hòa giải. Tổ chức điểm chỉ đạo tại 9/9 huyện, thị xã, thành phố cho cán bộ Đảng, chính quyền và các tổ chức đoàn thể. Phát 13.227 tờ rơi, tờ gấp pháp luật cho các tổ chức đảng, đoàn thể. Xây dựng 121 mô hình xã, phường, thị trấn, tổ dân phố không có tội phạm, người nghiện ma túy. Đặc biệt trong năm 2015, 2016 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh đã phối hợp xây dựng 8 mô hình điểm vận động nhân dân chấp hành pháp luật trong cộng đồng dân cư tại thôn Trung Tâm, thôn Bến Đền huyện Văn Yên, xã Kiên Thành huyện Trấn Yên, Khu dân cư Nguyễn Đức Cảnh, khu dân cư Quyết Tâm phường Đồng Tâm; khu dân cư Yên Ninh 7, Yên Ninh 8 Phường Yên Thịnh thành phố Yên Bái…Thông qua các hoạt động đó đã có nhiều mô hình hoạt động hiệu quả như xã Nghĩa Phúc thị xã Nghĩa Lộ, các xã Tân Lập, Khai Trung huyện Lục Yên; phường Nguyễn Thái Học, phường Đồng Tâm thành phố Yên Bái, xã Đại Đồng huyện Yên Bình…Thường xuyên củng cố và duy trì hoạt động của 1.984 tổ an ninh nhân dân. Tổ chức cho các hộ gia đình và cán bộ, công chức ký cam kết thực hiện “5 không”, gồm: không để gia đình, họ hàng, làng bản đói nghèo, không để chuồng trâu, bò, lợn, gà gần nhà, mỗi nhà có hố phân hợp vệ sinh môi trường, không tái trồng cây thuốc phiện, không cho con cưới vợ, gả chồng khi chưa đến tuổi kết hôn. Hàng năm có 148.987/203.948 hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa; có 1.205/1.944 khu dân cư đạt tiêu chuẩn khu dân cư văn hóa, có 1.154/2.303 làng, bản, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa; có 1.050/1.345 cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa.
Có thể khẳng định rằng, thông qua việc thực hiện Chương trình phối hợp, đã chuyển tải được rất nhiều các văn bản, nội dung liên quan trực tiếp đến đời sống của cán bộ và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh, qua đó công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nói chung đã có những chuyển biến rõ rệt, góp phần vào việc nâng cao ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là công tác hòa giải ở cơ ở đã có sự phối hợp chặt chẽ giữa hai ngành, công tác này đã phát huy hiệu quả tích cực tại cơ sở, hòa giải không chỉ là giải quyết các mẫu thuẫn, tranh chấp mà còn là một hình thức phát huy dân chủ ở cơ sở nên đã thu hút được sự tham gia của các tổ chức chính trị, xã hội và của mọi người dân. Những vi phạm pháp luật và tranh chấp nhỏ trong dân cư đã được giải quyết kịp thời, không để những mâu thuẫn tranh chấp đơn giản trở thành phức tạp./.